KONWENCJA Nr 37 MIEDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY dotycząca obowiązkowego ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa pracowników najemnych, zatrudnionych w przedsiębiorstwach przemysłowych i handlowych, w wolnych zawodach, jak również chałupników i pracowników gospodarstw domowych. Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy Ligi Narodów, zwołana w Genewie przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zgromadzona tam w dniu 8 czerwca 1933 r. na swej siedemnastej sesji, postanowiwszy przyjąć pewne wnioski, dotyczące obowiązkowego ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa, która to kwestia zawarta jest w drugim punkcie porządku obrad sesji, i postanowiwszy, że wnioski te mają być ujęte w formę projektu konwencji międzynarodowej, przyjmuje w dniu 29 czerwca tysiąc dziewięćset trzydziestego trzeciego roku poniższy projekt konwencji do ratyfikacji przez Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy stosownie do postanowień części XIII Traktatu Wersalskiego i odpowiednich części innych Traktatów Pokoju: Artykuł 1. Każdy Członek Międzynarodowej Organizacji Pracy, który ratyfikuje niniejszą konwencję, zobowiązuje się do ustanowienia lub utrzymania obowiązkowego ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa na warunkach co najmniej równych przewidzianym w niniejszej konwencji. Artykuł 2. 1. Obowiązkowe ubezpieczenie na wypadek inwalidztwa będzie miało zastosowanie do robotników, pracowników umysłowych i uczniów, zatrudnionych w przedsiębiorstwach przemysłowych i handlowych, w wolnych zawodach, jak również do chałupników i do służby domowej. 2. Jednakże każdy Członek może przewidzieć w swym ustawodawstwie narodowym takie wyjątki, jakie uzna za konieczne, jeżeli chodzi o: a) pracowników, których wynagrodzenie przekracza określoną granicę, a jeżeli chodzi o ustawodawstwa, które nie przewidują takiego ogólnego wyjątku - pracowników umysłowych, wykonywających zawód uważany zazwyczaj za wolny zawód, b) pracowników, nie otrzymujących wynagrodzenia w gotówce, c) pracowników młodocianych poniżej określonego wieku i pracowników, którzy przy podejmowaniu po raz pierwszy pracy najemnej są za starzy do objęcia ich ubezpieczeniem, d) chałupników, których warunki pracy nie mogą być zrównane z warunkami pracy ogółu pracowników najemnych, e) członków rodziny pracodawcy, f) pracowników wykonywających zatrudnienia, które trwając w ogóle i z natury rzeczy przez krótkie okresy czasu, nie pozwoliłyby zainteresowanym na wypełnienie warunków do przyznania świadczeń, jak również osoby, które wykonywają pracę najemną dorywczo i dodatkowo, g) pracowników niezdolnych do zarobkowania i osoby otrzymujące pensje inwalidzkie lub starcze, h) emerytowanych funkcjonariuszy, wykonywających pracę najemną, oraz osoby korzystające z dochodu osobistego, jeżeli emerytura lub dochód osobisty jest co najmniej równy pensji inwalidzkiej, przewidzianej przez ustawodawstwo narodowe, i) pracowników, którzy w czasie swych studiów udzielają lekcji lub są zatrudnieni za wynagrodzeniem w celu uzyskania przygotowania pozwalającego im na wykonywanie zawodu, odpowiadającego tym studiom, j) pracowników, pozostających w służbie osobistej pracodawców rolnych. 3. Poza tym mogą być wyłączone z obowiązkowego ubezpieczenia osoby, które na podstawie ustawy, zarządzenia lub specjalnego statutu mają lub będą miały w razie inwalidztwa prawo do świadczeń co najmniej równych, ogólnie biorąc, świadczeniom, przewidzianym w niniejszej konwencji. 4. Niniejsza konwencja nie będzie miała zastosowania do marynarzy i do rybaków morskich. Artykuł 3. Dla obowiązkowo ubezpieczonych, którzy w chwili wyjścia z ubezpieczenia nie uzyskali pensji, ustawodawstwo narodowe przewidzi, na warunkach w nim ustalonych, co najmniej jedną z następujących możliwości: dobrowolne kontynuowanie ubezpieczenia lub zachowanie uprawnień w drodze regularnego opłacania uznaniówek, chyba, że uprawnienia są zachowane z urzędu albo, że w przypadku kobiety zamężnej dana jest jej mężowi, nie podlegającemu obowiązkowi ubezpieczenia, możliwość ubezpieczenia dobrowolnego i otwarcia ewentualnie w ten sposób prawa do pensji starczej lub wdowiej dla swej żony. Artykuł 4. 1. Ubezpieczony będzie miał prawo do pensji inwalidzkiej, jeżeli dotknięty zostanie ogólną niezdolnością do zarobkowania, wskutek czego nie będzie w stanie osiągnąć swą pracą odpowiedniego wynagrodzenia. 2. Jednakże ustawodawstwa narodowe, które zapewniają ubezpieczonym leczenie i opiekę lekarską w czasie całego trwania inwalidztwa i które udzielają pensji w normalnej wysokości wdowom i sierotom po inwalidach, przy czym pensja dla wdowy udzielana jest bez względu na jej wiek i inwalidztwo, mogą przyznawać pensję inwalidzką tylko ubezpieczonemu, niezdolnemu do wykonywania pracy zarobkowej. 3. W systemach, ustanowionych specjalnie dla pracowników umysłowych, ubezpieczony będzie miał prawo do pensji, jeżeli dotknięty zostanie niezdolnością, wskutek której nie będzie w stanie osiągnąć swą pracą odpowiedniego zarobku w zawodzie, który zwykle wykonywał lub w zawodzie podobnym. Artykuł 5. 1. Prawo do pensji będzie mogło być uzależnione, z zastrzeżeniem postanowień art. 6, od wypełnienia okresu wyczekiwania i opłacenia minimum składek tak od chwili wstąpienia do ubezpieczenia, jak i w czasie ustalonego okresu poprzedzającego bezpośrednio realizację ryzyka ubezpieczeniowego. 2. Okres wyczekiwania nie może być wyższy niż 60 miesięcy lub 250 tygodni albo 1.500 dni składkowych. 3. Jeżeli wypełnienie okresu wyczekiwania wymaga opłacenia pewnej liczby składek w czasie ustalonego okresu, poprzedzającego bezpośrednio realizację ryzyka ubezpieczeniowego, na wypełnienie okresu wyczekiwania zaliczone będą, na warunkach i w granicach ustalonych przez ustawodawstwo narodowe, jako okresy składkowe, okresy pobierania zasiłków z tytułu czasowej niezdolności do zarobkowania lub pozostawania bez pracy. Artykuł 6. 1. Ubezpieczony, który przestanie podlegać obowiązkowi ubezpieczenia przed nabyciem prawa do świadczenia, odpowiadającego wniesionym na jego rachunek składkom, będzie miał zachowane prawo do korzyści, wynikających z opłacania tych składek. 2. Jednakże ustawodawstwo narodowe będzie mogło ustalić wygaśnięcie tego prawa z upływem pewnego terminu, który będzie liczony od chwili ustania obowiązku ubezpieczenia i który będzie bądź zmienny, bądź stały. a) Termin zmienny nie może być krótszy od jednej trzeciej łącznego okresu składkowego, przebytego od chwili wstąpienia do ubezpieczenia, zmniejszonego o okresy, które nie dawały podstawy do składkowania. b) Termin stały nie powinien być w żadnym przypadku krótszy niż 18 miesięcy; uprawnienia będą mogły być uznane za wygasłe z upływem tego terminu, chyba, że przed jego upływem opłacono ustalone przez ustawodawstwo narodowe minimum składek na rachunek ubezpieczonego na podstawie ubezpieczenia obowiązkowego lub dobrowolnego kontynuowania ubezpieczenia. Artykuł 7. 1. Wysokość pensji będzie określona bądź w zależności, bądź niezależnie od czasu przebytego w ubezpieczeniu, i wynosić będzie kwotę stałą lub pewien procent zarobku ubezpieczonego, albo też kwotę zmienną w zależności od wysokości opłaconych składek. 2. Pensja zmienna w zależności od czasu przebytego w ubezpieczeniu i której przyznanie uzależnione jest od wypełnienia okresu wyczekiwania, powinna zawierać, w razie braku gwarantowanego minimum, kwotę stałą względnie część kwoty stałej, niezależną od czasu przebytego w ubezpieczeniu. 3. Jeżeli składki są stopniowane w zależności od zarobku, wówczas zarobek, od którego opłacano składki, powinien być wzięty w rachubę przy obliczaniu pensji bez względu na to, czy pensja ta jest zmienna lub nie w zależności od czasu ubezpieczenia. Artykuł 8. Instytucje ubezpieczeniowe będą upoważnione, na warunkach ustalonych przez ustawodawstwo narodowe, do udzielania świadczeń w naturze osobom, które wskutek inwalidztwa otrzymują pensję lub mogłyby otrzymać pensję, a to w celu zapobiegania, opóźnienia, zmniejszenia lub usunięcia inwalidztwa. Artykuł 9. 1. Prawo do świadczeń może być wykluczone lub zawieszone w całości albo częściowo: a) jeżeli inwalidztwo zostało spowodowane przez czyn zbrodniczy lub przestępczy albo rozmyślną winą zainteresowanego, b) w przypadku popełnienia przez zainteresowanego oszustwa w stosunku do instytucji ubezpieczeniowej. 2. Pensja może być zawieszona w całości lub częściowo: a) w czasie, gdy zainteresowany pozostaje całkowicie na utrzymaniu z funduszów publicznych lub z instytucji ubezpieczenia społecznego, b) w czasie, gdy zainteresowany nie stosuje się bez uzasadnionych powodów do przepisów lekarskich i zarządzeń, odnoszących się do zachowania się inwalidów, albo uchyla się bez upoważnienia i dobrowolnie od kontroli instytucji ubezpieczeniowej, c) dopóki zainteresowany korzysta z innego świadczenia periodycznego w gotówce, wypłacanego na podstawie prawa o obowiązkowym ubezpieczeniu społecznym, z pensji albo z odszkodowania za wypadek w zatrudnieniu lub za chorobę zawodową, d) w czasie, gdy zainteresowany kontynuuje zatrudnienie, podlegające ubezpieczeniu, a jeżeli chodzi o systemy, ustanowione specjalnie na korzyść pracowników umysłowych, w czasie gdy dochód zawodowy zainteresowanych przekracza określoną granicę. Artykuł 10. 1. Ubezpieczeni i ich pracodawcy powinni ponosić opłaty na utworzenie funduszów ubezpieczenia. 2. Ustawodawstwo narodowe może zwolnić z opłacania składek: a) uczniów i młodocianych pracowników poniżej określonego wieku, b) pracowników, którzy nie otrzymują wynagrodzenia w gotówce lub, którzy otrzymują bardzo niskie wynagrodzenie. 3. Opłacanie składek przez pracodawców może nie być przewidziane w ustawodawstwach o ubezpieczeniu narodowym, którego zakres przekracza krąg zatrudnionych w pracy najemnej. 4. Władze publiczne uczestniczyć będą w tworzeniu funduszów lub w świadczeniach ubezpieczenia, ustanowionego na korzyść pracowników najemnych w ogólności lub robotników. 5. Ustawodawstwa narodowe, które w chwili przyjęcia niniejszej konwencji nie przewidywały opłacania składek przez ubezpieczonych, mogą nadal utrzymać w mocy zwolnienie ich od tego obowiązku. Artykuł 11. 1. Ubezpieczenie będzie wykonywane bądź przez instytucje, tworzone przez władze publiczne i które nie będą miały na celu żadnego zysku, bądź przez publiczne fundusze ubezpieczeniowe. 2. Jednakże ustawodawstwo narodowe może również powierzyć wykonywanie ubezpieczenia instytucjom, tworzonym z inicjatywy prywatnej zainteresowanych lub ich grup i należycie uznanym przez władze publiczne. 3. Majątek instytucji i funduszów publicznych ubezpieczenia będzie administrowany oddzielnie od majątku publicznego. 4. Przedstawiciele ubezpieczonych będą brali udział w prowadzeniu instytucji ubezpieczeniowych na warunkach, określonych przez ustawodawstwo narodowe, które może również ustanowić udział przedstawicieli pracodawców i władz publicznych. 5. Autonomiczne instytucje ubezpieczenia będą poddane kontroli finansowej i administracyjnej władz publicznych. Artykuł 12. 1. Ubezpieczonemu i członkom jego rodziny przyznane zostanie prawo odwołania się w przypadku sporu, dotyczącego świadczeń. 2. Spory będą rozstrzygane przez sądy specjalne, złożone z sędziów zawodowych lub niezawodowych, obeznanych szczególnie z celem ubezpieczenia i potrzebami ubezpieczonych i orzekających ewentualnie z udziałem asesorów, powołanych spośród ubezpieczonych i pracodawców. 3. W przypadku sporu, dotyczącego obowiązku ubezpieczenia lub wysokości składek, prawo odwołania się przyznane będzie pracownikowi i jego pracodawcy, jeżeli w tym ostatnim przypadku systemy ubezpieczenia przewidują opłacanie składek przez pracodawcę. Artykuł 13. 1. Cudzoziemcy będą poddani obowiązkowi ubezpieczenia i opłacania składek na tych samych warunkach, co właśni obywatele. 2. Cudzoziemcy i członkowie ich rodzin korzystać będą na tych samych warunkach, co właśni obywatele, ze świadczeń, wynikających ze składek opłaconych na ich rachunek. 3. Cudzoziemcy i członkowie ich rodzin, obywatele każdego Członka, związanego niniejszą konwencją i którego ustawodawstwo przewiduje w konsekwencji udział finansowy Państwa w tworzeniu funduszów lub w świadczeniach ubezpieczenia stosownie do art. 10, korzystać będą poza tym z dodatków, podwyżek lub z części pensji wypłacanych z funduszów publicznych. 4. Jednakże ustawodawstwo narodowe może zastrzec dla własnych obywateli korzystanie z dodatków, podwyżek lub z części pensji, wypłacanych z funduszów publicznych i przyznawanych wyłącznie ubezpieczonym, którzy przekroczyli określony wiek w chwili wprowadzenia w życie ustawodawstwa o obowiązkowym ubezpieczeniu. 5. Przewidziane ewentualnie ograniczenia z uwagi na zamieszkiwanie zagranicą będą stosowane do pensjonowanych i członków ich rodzin, obywateli każdego Członka, związanego niniejszą konwencją i zamieszkałych na obszarze innego Członka, związanego niniejszą konwencją, tylko w rozmiarze, przewidzianym w stosunku do obywateli Państwa, w którym prawo do pensji zostało nabyte. Jednakże dodatki, podwyżki lub części pensji, wypłacane z funduszów publicznych, mogą nie być udzielane. Artykuł 14. 1. Ubezpieczenie pracowników będzie regulowane prawem, stosowanym w miejscu ich pracy. 2. Od powyższej zasady będą mogły być przyjęte w drodze układu pomiędzy zainteresowanymi Członkami wyjątki z uwagi na zachowanie ciągłości ubezpieczenia. Artykuł 15. Każdy z Członków może poddać specjalnemu systemowi pracowników pogranicznych, którzy wykonywają pracę na jego terytorium, mieszkają jednak zagranicą. Artykuł 16. W krajach, które w chwili pierwotnego wejścia w życie niniejszej konwencji nie mają ustawodawstwa o obowiązkowym ubezpieczeniu na wypadek inwalidztwa, każdy istniejący w tej chwili system pensji bezskładkowych będzie uważany jako odpowiadający niniejszej konwencji, jeżeli zapewnia indywidualne prawo do pensji na warunkach, ustalonych poniżej w art. 17 do 23. Artykuł 17. Pensja będzie przyznana każdej osobie dotkniętej ogólną niezdolnością do zarobkowania, wskutek której nie jest w stanie osiągnąć swą pracą odpowiedniego wynagrodzenia. Artykuł 18. Prawo do pensji będzie mogło być uzależnione od zamieszkiwania zgłaszającego roszczenie na obszarze Członka przez określony okres, poprzedzający bezpośrednio zgłoszenie wniosku o pensję. Okres ten, który będzie ustalony przez ustawodawstwo narodowe, nie będzie mógł przewyższać 5 lat. Artykuł 19. 1. Prawo do pensji będzie przyznane każdemu zgłaszającemu się, którego dochód roczny nie przekracza granicy, ustalonej przez ustawodawstwo narodowe, z uwzględnieniem minimalnych kosztów utrzymania. 2. Przy szacowaniu dochodów zainteresowanego będą wyłączone dochody, które nie przekraczają wysokości, ustalonej przez prawo narodowe. Artykuł 20. Pensja będzie ustalona w wysokości, która dodana do dochodu innego niż wyłączony, powinna być wystarczająca na pokrycie co najmniej podstawowych potrzeb spensjonowanego. Artykuł 21. 1. Każdemu ubiegającemu się będzie przyznane prawo odwołania się w przypadku sporu, dotyczącego przyznania pensji lub ustalenia jej wysokości. 2. Odwołanie będzie rozpatrywane przez inną władzę niż ta, która wydała decyzję w pierwszej instancji. Artykuł 22. 1. Cudzoziemcy, obywatele każdego Członka związanego niniejszą konwencją, będą mieli prawo do pensji na tych samych warunkach, co właśni obywatele. 2. Jednakże ustawodawstwo narodowe może uzależnić przyznanie pensji cudzoziemcowi od warunku zamieszkiwania na terytorium Członka przez okres, który może przewyższać najwyżej o 5 lat okres, wymagany od obywateli danego Członka. Artykuł 23. 1. Prawo do pensji może być wykluczone lub zawieszone w całości lub w części: a) jeżeli inwalidztwo zostało spowodowane przez czyn zbrodniczy lub przestępczy, albo umyślną winę zainteresowanego, b) jeżeli zainteresowany otrzymał lub usiłował uzyskać pensję w sposób oszukańczy, c) jeżeli zainteresowany został skazany na więzienie za zbrodnię lub przestępstwo, d) jeżeli zainteresowany wzbraniał się w sposób uporczywy zarabiać na swe życie pracą, dającą się pogodzić z jego siłami i zdolnościami. 2. Pensja może być zawieszona w całości lub w części w czasie, gdy zainteresowany pozostaje całkowicie na utrzymaniu z funduszów publicznych. Artykuł 24. Z zastrzeżeniem postanowień art. 13 ust. 5, niniejsza konwencja nie dotyczy zachowania prawa do pensji w razie zamieszkiwania zagranicą. Artykuł 25. Ratyfikacje urzędowe niniejszej konwencji w warunkach, przewidzianych w części XIII Traktatu Wersalskiego i w odpowiednich częściach innych Traktatów Pokoju, będą zakomunikowane Sekretarzowi Generalnemu Ligi Narodów i będą przez niego zarejestrowane. Artykuł 26. Niniejsza Konwencja obowiązywać będzie tylko Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy, których ratyfikacja została zarejestrowana w Sekretariacie. Wejdzie ona w życie po upływie 12 miesięcy od daty zarejestrowania przez Sekretarza Generalnego ratyfikacji dwóch Członków. Następnie konwencja ta wejdzie w życie dla każdego Członka w 12 miesięcy od daty zarejestrowania jego ratyfikacji. Artykuł 27. Z chwilą, gdy ratyfikacje dwóch Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy zostaną zarejestrowane w Sekretariacie, Sekretarz Generalny Ligi Narodów poda ten fakt do wiadomości wszystkich Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy. Zawiadomi on również Członków o zarejestrowaniu ratyfikacji, zakomunikowanych mu później przez wszystkich innych Członków Organizacji. Artykuł 28. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję, może po upływie okresu dziesięcioletniego od daty pierwotnego wejścia jej w życie wypowiedzieć ją aktem, zakomunikowanym Sekretarzowi Generalnemu Ligi Narodów i przez niego zarejestrowanym. Wypowiedzenie to nabiera mocy dopiero po upływie roku od daty zarejestrowania w Sekretariacie. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą konwencję, a który w terminie rocznym po upływie okresu dziesięcioletniego, wymienionego w paragrafie poprzednim, nie uczyni użytku z możności wypowiedzenia, przewidzianego w niniejszym artykule, związany będzie na nowy okres dziesięcioletni, a następnie będzie mógł wypowiedzieć niniejszą konwencję z upływem każdego okresu dziesięcioletniego w warunkach, przewidzianych w niniejszym artykule. Artykuł 29. Po upływie każdego okresu dziesięcioletniego, począwszy od wejścia w życie niniejszej konwencji, Rada Administracyjna Międzynarodowego Biura Pracy powinna złożyć Konferencji Ogólnej sprawozdanie o stosowaniu niniejszej konwencji i postanowi, czy należy umieścić na porządku obrad Konferencji sprawę całkowitej lub częściowej rewizji konwencji. Artykuł 30. W przypadku, gdyby Konferencja przyjęła nową konwencję, zmieniającą całkowicie lub częściowo niniejszą konwencję, i o ile nowa konwencja nie postanowi inaczej: a) ratyfikacja przez Członka nowej, zmienionej konwencji, pociągnęłaby z samego prawa, niezależnie od postanowień art. 28, natychmiastowe wypowiedzenie niniejszej konwencji z zastrzeżeniem, że nowa zmieniona konwencja weszła w życie; b) począwszy od daty wejścia w życie nowej, zmienionej konwencji, niniejsza konwencja przestałaby być otwarta do ratyfikacji Członków. Niniejsza konwencja pozostałaby jednakże w mocy, zarówno co do formy jak i treści, w stosunku do Członków, którzy ją ratyfikowali, a którzy nie ratyfikowali nowej, zmienionej konwencji. Artykuł 31. Za tekst autentyczny niniejszej konwencji uznaje się obydwa jej brzmienia: francuskie i angielskie.