KONWENCJA Nr 106
MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY
dotycząca cotygodniowego odpoczynku w handlu i w biurach

Data wejścia w życie: 4 marca 1959 r.

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 5 czerwca 1957 r. na czterdziestej sesji,

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące cotygodniowego odpoczynku w handlu i w biurach, która to sprawa stanowi piąty punkt porządku dziennego sesji,

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego szóstego czerwca tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego siódmego roku następującą Konwencję, która otrzyma nazwę: Konwencja dotycząca cotygodniowego odpoczynku (handel i biura), z 1957 r.

Artykuł 1

Postanowienia niniejszej Konwencji, jeżeli nie zostaną wprowadzone w życie bądź staraniem urzędowych organów właściwych do ustalania płac, bądź w drodze układów zbiorowych lub orzeczeń arbitrażowych, bądź w jakikolwiek inny sposób zgodny z praktyką krajową odpowiednią ze względu na warunki krajowe, będą stosowane w drodze ustawodawstwa krajowego.

Artykuł 2

Niniejsza Konwencja ma zastosowanie do wszystkich osób, w tym uczniów, zatrudnionych w następujących zakładach, instytucjach lub służbach administracyjnych, zarówno publicznych jak prywatnych:
a) w przedsiębiorstwach handlowych;
b) w zakładach, instytucjach i służbach administracyjnych, których personel zajmuje się głównie pracą biurową, w tym biurach wolnych zawodów;
c) jeżeli zainteresowane osoby nie są zatrudnione w zakładach wymienionych w art 3, ani nie podlegają przepisom krajowym lub innym przepisom, ustalającym odpoczynek cotygodniowy w przemyśle, kopalniach, w transporcie lub w rolnictwie;
i) w służbie handlowej wszelkich innych zakładów;
ii) w służbie wszelkich innych zakładów, w których personel zatrudniony jest głównie pracą biurową;
iii) w zakładach o charakterze handlowo-przemysłowym.

Artykuł 3

1. Niniejsza Konwencja będzie miała zastosowanie również do personelu tych spośród niżej wymienionych zakładów, które Członkowie ratyfikujący Konwencję wyszczególnią w deklaracji załączonej do ratyfikacji:
a) zakładów, instytucji i biur administracyjnych świadczących usługi osobiste;
b) poczty i urzędów telekomunikacji;
c) przedsiębiorstw prasowych;
d) publicznych przedsiębiorstw widowiskowych i rozrywkowych.
2. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą Konwencję, będzie mógł w następstwie złożyć Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy deklarację wskazującą, że przyjmuje zobowiązania Konwencji w odniesieniu do zakładów wymienionych w poprzednim ustępie, które ewentualnie nie zostałyby wymienione w poprzedniej deklaracji.
3. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą Konwencję, winien wskazać w swych rocznych sprawozdaniach, składanych zgodnie z art. 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, w jakim stopniu wykonał lub zamierza wykonać postanowienia Konwencji, jeżeli chodzi o te spośród zakładów wymienionych w ust. l niniejszego artykułu, które nie są objęte deklaracją złożoną zgodnie z ustępami l lub 2, i jakie postępy poczyniono w celu stopniowego objęcia Konwencją tych zakładów.

Artykuł 4

1. W razie potrzeby zastosowane zostaną odpowiednie środki dla ustalenia linii podziału między zakładami, do których ma zastosowanie niniejsza Konwencja, a innymi zakładami.
2. Ilekroć nie wydaje się rzeczą pewną, że niniejsza Konwencja ma zastosowanie do jakiegoś zakładu, jakiejś instytucji lub jakiegoś biura administracyjnego, sprawa będzie rozstrzygnięta przez właściwą władzę po konsultacji z reprezentatywnymi, zainteresowanymi organizacjami pracodawców i pracowników, jeżeli takie istnieją, bądź w jakikolwiek inny sposób zgodny z ustawodawstwem i praktyką krajową.

Artykuł 5

Właściwa władza lub odpowiednie organy w każdym kraju będą mogły wyłączyć z zakresu działania niniejszej Konwencji:
a) zakłady, w których są zatrudnieni jedynie członkowie rodziny pracodawcy, jeżeli nie są oni pracownikami najemnymi lub nie mogą być za takich uważani;
b) osoby na wysokim stanowisku kierowniczym.

Artykuł 6

1. Wszystkie osoby, do których ma zastosowanie niniejsza Konwencja, będą miały prawo, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez następne artykuły, do cotygodniowego okresu odpoczynku obejmującego co najmniej dwadzieścia cztery kolejne godziny w każdym okresie siedmiodniowym.
2. Okres odpoczynku cotygodniowego będzie w miarę możliwości udzielany w tym samym czasie wszystkim zainteresowanym osobom tego samego zakładu.
3. Okres odpoczynku cotygodniowego będzie się w miarę możności zbiegał z dniem w tygodniu, przyjętym jako dzień odpoczynku przez tradycję lub zwyczaje danego kraju albo obszaru.
4. W miarę możliwości będą uwzględniane tradycje i zwyczaje mniejszości wyznaniowych.

Artykuł 7

1. Gdy rodzaj pracy, rodzaj usług świadczonych przez zakład, liczebność obsługiwanej ludności lub liczba osób zatrudnionych nie pozwalają na stosowanie postanowień art. 6, właściwa władza lub odpowiedni organ w każdym kraju będą mogły zastosować środki w celu poddania w razie potrzeby określonych kategorii osób lub określonych zakładów, objętych zakresem działania niniejszej Konwencji, specjalnym systemom odpoczynku cotygodniowego, biorąc pod uwagę wszelkie istotne względy społeczne i gospodarcze.
2. Osoby objęte tymi specjalnymi systemami będą miały prawo do odpoczynku za każdy okres siedmiodniowy o łącznej długości co najmniej równorzędnej z okresem ustalonym w art. 6.
3. Postanowienia art. 6 będą jednakże miały zastosowanie do personelu zatrudnionego w tych gałęziach zakładu podlegającego specjalnym systemom, które, gdyby były samodzielne, podlegałyby wymienionym postanowieniom.
4. Wszelkie środki dotyczące stosowania postanowień ustępów l, 2 i 3 niniejszego artykułu powinny być podjęte po konsultacji z reprezentatywnymi organizacjami zainteresowanych pracodawców i pracowników, jeżeli takie istnieją.

Artykuł 8

1. Tymczasowe, całkowite lub częściowe odstępstwa od postanowień artykułów 6 i 7 (łącznie z zawieszeniem lub skróceniem odpoczynku), będą mogły być dozwolone w każdym kraju bądź przez właściwą władzę, bądź w jakimkolwiek innym trybie, zatwierdzonym przez właściwą władzę, zgodnie z ustawodawstwem i z praktyką krajową:
a) w razie wypadku, zaszłego lub grożącego, i w razie siły wyższej lub konieczności wykonania pilnych prac przy instalacjach, ale jedynie w stopniu koniecznym do uniknięcia poważnego zakłócenia normalnego funkcjonowania zakładu;
b) w razie nadzwyczajnego nadmiaru pracy, wywołanego szczególnymi okolicznościami, jeżeli nie można normalnie oczekiwać od pracodawcy zastosowania innych środków;
c) dla zapobieżenia stracie towarów ulegających zepsuciu.
2. Przy określaniu przypadków, w których będą mogły być dopuszczone czasowe wyjątki, zgodnie z postanowieniami b) i c) poprzedniego ustępu, będą zasięgano opinie reprezentatywnych organizacji zainteresowanych pracodawców i pracowników, jeżeli takie istnieją.
3. W razie zastosowania tymczasowych odstępstw w warunkach przewidzianych przez niniejszy artykuł, zainteresowanym przyznany będzie odpoczynek wyrównawczy długości co najmniej równej okresowi minimalnemu, przewidzianemu w art. 6.

Artykuł 9

Jeżeli płace ustalane są przez ustawodawstwo lub podlegają kontroli władz administracyjnych, zastosowanie środków przewidzianych przez niniejszą Konwencję nie może pociągać za sobą żadnego zmniejszenia dochodów osób objętych tą Konwencją.

Artykuł 10

1. Zostaną zastosowane odpowiednie środki dla zapewnienia właściwego stosowania zasad lub postanowień dotyczących cotygodniowego odpoczynku, a to przez odpowiednią inspekcję lub w inny sposób.
2. Jeżeli środki, za pomocą których wprowadza się w życie postanowienia niniejszej Konwencji, na to pozwalają, skuteczne zastosowanie tych postanowień zostanie zapewnione przez wprowadzenie odpowiedniego systemu sankcji.

Artykuł 11

Każdy Członek, który ratyfikuje niniejszą Konwencję, dostarczać będzie w swych rocznych sprawozdaniach, składanych na mocy art. 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy:
a) wykazy kategorii osób i kategorii zakładów, podlegających specjalnym systemom cotygodniowego odpoczynku przewidzianym w art. 7;
b) informacje o warunkach, w jakich mogą być dopuszczalne tymczasowe odstępstwa w stosowaniu postanowień art. 8.

Artykuł 12

Żadne z postanowień niniejszej Konwencji nie naruszy jakiejkolwiek ustawy, orzeczenia, zwyczaju lub układu, które zapewniają zainteresowanym pracownikom warunki korzystniejsze od tych, jakie przewiduje Konwencja.

Artykuł 13

Stosowanie postanowień niniejszej Konwencji będzie mogło ulec zawieszeniu w każdym kraju decyzją rządu, w wypadku wojny lub w razie wydarzeń stanowiących zagrożenie bezpieczeństwa kraju.

* * *

Artykuły 14-21: Standardowe postanowienia końcowe1.
_____________________________

1 Patrz Zalacznik I