ZALECENIE Nr 147 MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY dotyczące zapobiegania i kontroli ryzyka zawodowego, spowodowanego przez substancje i czynniki rakotwórcze. Sesja Konferencji: 59 Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 5 czerwca 1974 r. na pięćdziesiątej dziewiątej sesji, wziąwszy pod uwagę brzmienie Konwencji i Zalecenia dotyczących ochrony przed promieniowaniem, z 1960 r., oraz Konwencji i Zalecenia dotyczących benzenu, z 1971 r., zważywszy, że jest pożądane ustanowienie międzynarodowych norm dotyczących ochrony przed substancjami lub czynnikami rakotwórczymi, biorąc pod uwagę odpowiednią działalność innych organizacji międzynarodowych, zwłaszcza Światowej Organizacji Zdrowia i Międzynarodowego Ośrodka Badań nad Rakiem, z którymi Międzynarodowa Organizacja Pracy współpracuje, postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące zapobiegania lub kontroli ryzyka zawodowego spowodowanego przez substancje i czynniki rakotwórcze, która to sprawa stanowi piąty punkt porządku dziennego sesji, postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę zalecenia, przyjmuje dnia dwudziestego czwartego czerwca tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego czwartego roku, następujące Zalecenie, które otrzyma nazwę: Zalecenie dotyczące raka zawodowego, z 1974 r.: I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Należy dokonać wszelkich wysiłków celem zastąpienia substancji lub czynników rakotwórczych, na które mogą być narażeni pracownicy w czasie pracy, przez substancje lub czynniki nierakotwórcze albo przez substancje lub czynniki mniej szkodliwe; przy wyborze substancji lub czynników zastępczych należy brać pod uwagę ich właściwości rakotwórcze, toksyczne lub inne. 2. Liczba pracowników narażonych na substancje lub czynniki rakotwórcze, jak również czas trwania i zasięg narażenia, powinny być zmniejszone do minimum gwarantującego bezpieczeństwo. 3. 1) Właściwe władze powinny określić środki, jakie należy podjąć celem ochrony pracowników przed ryzykiem narażenia się na substancje lub czynniki rakotwórcze. 2) Właściwe władze powinny utrzymywać te środki na bieżąco, z uwzględnieniem zbiorów praktycznych wskazówek lub przewodników, które Międzynarodowe Biuro Pracy mogłoby opracować, wniosków z posiedzeń rzeczoznawców, które mogłyby być zwoływane przez Międzynarodowe Biuro Pracy, jak również wszelkich informacji pochodzących od innych właściwych organów. 4. 1) Pracodawcy powinni dokładać starań w celu stosowania takich metod pracy, które nie powodują tworzenia się, a zwłaszcza wydzielania w środowisku pracy substancji lub czynników rakotwórczych, jako produktu głównego, pośredniego, ubocznego, odpadu lub innego. 2) Jeżeli całkowite wyeliminowanie substancji lub czynników rakotwórczych nie jest możliwe, pracodawcy powinni, w konsultacji z pracownikami i ich organizacjami oraz uwzględniając opinie pochodzące ze źródeł autorytatywnych - a zwłaszcza z ośrodków medycyny pracy - zastosować wszelkie odpowiednie środki celem zlikwidowania narażenia lub zmniejszenia do minimum liczby narażonych osób, czasu trwania i zasięgu narażenia. 3) W przypadkach określonych przez właściwe władze - pracodawcy powinni podjąć środki celem systematycznego nadzorowania czasu trwania i zakresu narażenia na substancje lub czynniki rakotwórcze w środowisku pracy. 4) Jeżeli substancje lub czynniki rakotwórcze są przenoszone lub gromadzone, należy podjąć odpowiednie kroki w celu zapobieżenia jakiemukolwiek ich wydostawaniu się lub zatruwaniu przez nie. 5. Pracownicy oraz wszelkie inne osoby biorące udział w pracy, w której może nastąpić ryzyko narażenia na substancje lub czynniki rakotwórcze, powinni podporządkować się ustalonym wymogom bezpieczeństwa i dokonać właściwego użytku z wszelkiego wyposażenia dostarczonego dla ich ochrony lub ochrony osób trzecich. II. ŚRODKI ZAPOBIEGAWCZE 6. Właściwe władze powinny okresowo określać substancje i czynniki rakotwórcze, na które narażenie powinno być zakazane lub poddane reglamentacji albo kontroli oraz te, do których miałyby zastosowanie inne postanowienia niniejszego Zalecenia. 7. Celem określenia tych substancji właściwe władze powinny wziąć pod uwagę najnowsze dane zawarte w zbiorach wskazówek praktycznych lub w przewodnikach, które Międzynarodowe Biuro Pracy mogłoby opracować, oraz we wnioskach ze spotkań rzeczoznawców, które mogłoby zwoływać Międzynarodowe Biuro Pracy, jak również informacje pochodzące od innych właściwych organów. 8. Właściwe władze mogą wyrazić zgodę na wyjątki od zakazu na podstawie dokumentu precyzującego w każdym wypadku: a) środki techniczne, środki higieny i środki ochrony indywidualnej, jakie należy zastosować; b) wymagany nadzór lekarski oraz mające być wykonywane sprawdziany i badania; c) informacje, które winny być rejestrowane; d) kwalifikacje zawodowe wymagane od osób obowiązanych do czuwania nad ryzykiem narażenia się na te substancje lub czynniki. 9. 1) Jeśli chodzi o substancje i czynniki poddane reglamentacji lub kontroli, właściwe władze powinny: a) uzyskać niezbędne opinie zwłaszcza co do istnienia zastępczych procesów lub metod, środków technicznych, środków higieny i środków ochrony indywidualnej, jakie należy podjąć, oraz co do nadzoru lekarskiego lub innych sprawdzianów albo badań, które powinny być przeprowadzane przed, podczas i po przydzieleniu do pracy powodującej narażenie na substancje lub czynniki, o których mowa; b) wymagać podjęcia odpowiednich środków. 2) Ponadto właściwe władze powinny ustalić kryteria umożliwiające określenie stopnia narażenia na substancje lub czynniki, o których mowa, i ustalenia w odpowiednich przypadkach poziomu, który należy uznać za wskaźnik dla nadzoru nad środowiskiem pracy w związku z technicznymi wymogami odnośnie do zabezpieczania. 10. Właściwe władze powinny utrzymywać na bieżąco określenia substancji i czynników rakotwórczych, podjęte przez te władze na podstawie niniejszej części Zalecenia. III. NADZÓR NAD ZDROWIEM PRACOWNIKÓW 11. Należy przewidzieć, w drodze ustawodawstwa krajowego lub w każdy inny sposób zgodny z praktyką i warunkami krajowymi, że każdy pracownik przydzielony do pracy powodującej narażenie go na określone substancje lub czynniki rakotwórcze powinien być poddany, w zależności od potrzeb: a) badaniu lekarskiemu poprzedzającemu przydział do pracy; b) okresowym badaniom lekarskim w odpowiednich odstępach czasu; c) badaniom lub sprawdzianom z zakresu biologii lub innym niezbędnym dla oceny jego narażenia oraz do czuwania nad stanem jego zdrowia w zakresie ryzyka zawodowego. 12. Właściwe władze powinny zapewnić, aby podjęte zostały zarządzenia, by pracownicy, po zakończeniu pracy, o której mowa w ust. 11 niniejszego Zalecenia, mogli nadal korzystać z odpowiednich badań lekarskich lub biologicznych, albo innych sprawdzianów lub badań. 13. Badania i sprawdziany przewidziane w ustępach 11 i 12 niniejszego Zalecenia powinny, w miarę możliwości, odbywać się w czasie pracy i nie powodować żadnych wydatków dla pracowników. 14. Jeśli na skutek jakiejkolwiek akcji, podjętej na podstawie niniejszego Zalecenia, jest niewskazane dalsze narażenie pracownika na substancje lub czynniki rakotwórcze z tytułu jego normalnego zatrudnienia, należy podjąć wszelkie rozsądne wysiłki, aby przesunąć pracownika do innego odpowiedniego zatrudnienia. 15. 1) Jeśli to możliwe, właściwe władze powinny ustanowić i utrzymywać, we współpracy z pracodawcami indywidualnymi i przedstawicielami pracowników, system zapobiegający i kontrolujący narażenie na raka zawodowego obejmujący: a) rejestrowanie danych, ich utrzymywanie na bieżąco, przechowywanie i przekazywanie; b) wymianę informacji. 2) Celem zorganizowania takiego systemu rejestrowania danych i wymiany informacji należy wziąć pod uwagę pomoc, jakiej mogą udzielić międzynarodowe i krajowe organizacje, w tym również organizacje pracodawców i pracowników oraz pracodawcy indywidualni. 3) W przypadku zamknięcia przedsiębiorstwa, z danymi i informacjami zebranymi w zastosowaniu niniejszego ustępu należy postąpić zgodnie ze wskazówkami właściwych władz. 4) W jakimkolwiek kraju, w którym właściwe władze nie zorganizowały takiego systemu rejestrowania danych i informacji, pracodawcy, po konsultacji z przedstawicielami pracowników, powinni dokonać wszelkich wysiłków celem zastosowania postanowień niniejszego ustępu. IV. INFORMACJA I KSZTAŁCENIE 16. 1) Właściwe władze powinny popierać studia epidemiologiczne i inne, jak również gromadzić i rozpowszechniać informacje dotyczące ryzyka raka zawodowego przy współudziale, w razie potrzeby, organizacji międzynarodowych i krajowych, łącznie z organizacjami pracodawców i pracowników. 2) Powinny one starać się ustalić kryteria celem określenia mocy rakotwórczej substancji i czynników. 17. Właściwe władze powinny opracować zarówno dla pracodawców, jak i pracowników, odpowiednie podręczniki szkoleniowe odnośnie do substancji i czynników mogących spowodować raka zawodowego. 18. Gdy substancje lub czynniki są lub mają być użyte w przedsiębiorstwie, pracodawcy powinni poinformować się, w szczególności u właściwych władz, o ryzyku raka, które może się ujawnić; gdy zachodzi przypuszczenie ryzyka raka, pracodawcy powinni podjąć decyzję, w konsultacji z właściwymi władzami, o przeprowadzeniu dodatkowych badań. 19. Pracodawcy powinni zapewnić, aby we wszystkich przypadkach, w których użyte są jakiekolwiek substancje lub czynniki rakotwórcze, każdy pracownik narażony na niebezpieczeństwo był o nim w odpowiedni sposób poinformowany w miejscu pracy. 20. Pracodawcy powinni instruować swych pracowników przed przydzieleniem ich do pracy, a następnie regularnie, jak również z chwilą wprowadzenia nowej substancji lub nowego czynnika rakotwórczego, o ryzyku wynikającym z narażenia na substancje lub czynniki rakotwórcze oraz o środkach, jakie należy podjąć. 21. Organizacje pracodawców i pracowników powinny podjąć konkretne środki celem zastosowania programów informacyjnych i szkoleniowych odnośnie do ryzyka raka zawodowego, i powinny zachęcać swych członków do pełnego uczestniczenia w programach zapobiegawczych i kontrolnych. V. ŚRODKI STOSOWANIA 22. Każdy Członek powinien: a) podjąć w drodze ustawodawstwa, lub w każdy inny sposób zgodny z praktyką i warunkami krajowymi, konieczne środki, w tym odpowiednie sankcje, w celu realizacji postanowień niniejszego Zalecenia; b) określić, zgodne z praktyką krajową, osoby lub organy, na których spoczywa obowiązek zapewnienia przestrzegania postanowień niniejszego Zalecenia; c) zobowiązać odpowiednie służby inspekcji do kontroli stosowania postanowień niniejszego Zalecenia, lub sprawdzania, czy zapewniona jest właściwa inspekcja. 23. Realizując niniejsze Zalecenie właściwe władze powinny konsultować się z najbardziej reprezentatywnymi zainteresowanymi organizacjami pracodawców i pracowników.