ZALECENIE Nr 191 MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY dotyczące rewizji Zalecenia dotyczącego ochrony macierzyństwa, z 1952 r. Sesja Konferencji: 88 Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 30 maja 2000 r. na osiemdziesiątej ósmej sesji, postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski w sprawie ochrony macierzyństwa, która to sprawa stanowi czwarty punkt porządku dziennego sesji, postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę zalecenia uzupełniającego Konwencję dotyczącą ochrony macierzyństwa, z 2000 r. (zwaną dalej „Konwencją”), przyjmuje dnia piętnastego czerwca dwutysięcznego roku następujące Zalecenie, które otrzyma nazwę: Zalecenie dotyczące ochrony macierzyństwa, z 2000 r. URLOP MACIERZYŃSKI 1.1). Członkowie powinni popierać rozszerzanie okresu urlopu macierzyńskiego, o którym mowa w Artykule 4 Konwencji, przynajmniej do 16 tygodni. 2). Powinno być przyjęte postanowienie dotyczące wydłużania urlopu macierzyńskiego w przypadku porodu mnogiego. 3). W zakresie, w jakim to możliwe, powinny być podjęte środki w celu zapewnienia, że kobieta jest uprawniona do swobodnego wyboru terminu, w jakim korzysta z nieobowiązkowej części jej urlopu macierzyńskiego przed lub po porodzie. ŚWIADCZENIA 2. Jeżeli to praktykowane i po konsultacjach z reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, świadczenia pieniężne, do których kobieta jest uprawniona podczas urlopu, o którym mowa w Artykule 4 i 5 Konwencji powinny wzrastać do pełnej kwoty poprzednich zarobków kobiety lub takich zarobków, które są brane pod uwagę dla celów obliczania świadczeń. 3. W zakresie, w jakim to możliwe, świadczenia lekarskie, o których mowa w Artykule 6 ustęp 7 Konwencji powinny obejmować: a) pomoc udzielaną w gabinecie lekarskim, w domu lub w szpitalu albo innym zakładzie medycznym przez lekarza medycyny ogólnej lub przez specjalistę, b) pomoc macierzyńską udzielaną przez wykwalifikowaną położną lub inne usługi macierzyńskie w domu lub w szpitalu albo innych zakładach medycznych, c) utrzymanie w szpitalu lub innym zakładzie medycznym, d) wszelkie niezbędne środki farmaceutyczne i medyczne, badania i testy zalecane przez praktykującego lekarza lub inną wykwalifikowaną osobę, oraz e) opiekę dentystyczną i chirurgiczną. FINANSOWANIE ŚWIADCZEŃ 4. Każda składka należna w ramach systemu obowiązkowego ubezpieczenia społecznego zapewniającego świadczenia macierzyńskie i wszelka opłata obliczana na podstawie zarobków, która jest pobierana w celu zapewnienia takich świadczeń, płacona bądź zarówno przez pracodawcę i pracownika bądź przez pracodawcę, powinna być płacona w odniesieniu do ogólnej liczby zatrudnionych mężczyzn i kobiet, bez rozróżnienia ze względu na płeć. OCHRONA ZATRUDNIENIA I NIEDYSKRYMINACJA 5. Kobieta powinna być uprawniona do powrotu na poprzednie stanowisko lub stanowisko podobne wynagradzane na tym samym poziomie, po zakończeniu urlopu, o którym mowa w Artykule 5 Konwencji. Okres urlopu, o którym mowa w Artykułach 4 i 5 Konwencji powinien być uznawany za okres pracy dla określania jej praw. OCHRONA ZDROWIA 6.1). Członkowie powinni podejmować środki w celu dokonywania oceny zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia kobiety ciężarnej lub karmiącej oraz jej dziecka w miejscu pracy. Wyniki oceny powinny być udostępniane zainteresowanej kobiecie. 2). W jakiejkolwiek z sytuacji, o których mowa w Artykule 3 Konwencji lub gdy określono poważne zagrożenie zgodnie z punktem 1) powyżej, powinny być podjęte środki w celu zapewnienia, na podstawie zaświadczenia lekarskiego jeżeli to właściwe, alternatywnej pracy w formie: a) eliminowania ryzyka, b) przystosowania warunków pracy, c) przeniesienia na inne stanowisko, kiedy takie przystosowanie nie jest możliwe, lub d) płatnego urlopu, zgodnie z ustawodawstwem, regulacjami lub praktyką krajową, kiedy takie przeniesienie nie jest możliwe. 3). Środki, o których mowa w podpunkcie 2). powyżej powinny być podjęte w odniesieniu do: a) ciężkiej pracy obejmującej ręczne podnoszenie, przenoszenie, popychanie lub przesuwanie ciężarów, b) pracy obejmującej narażenie na czynniki biologiczne, chemiczne lub fizyczne, które stanowią rozszerzające się zagrożenie zdrowia, c) pracy wymagającej szczególnej równowagi, d) pracy obejmującej wysiłek fizyczny ze względu na przedłużające się okresy siedzenia lub stania albo na nadmierne temperatury lub wibracje. 4). Kobieta w ciąży lub karmiąca nie powinna być zobowiązana do pracy nocnej, jeżeli zaświadczenie lekarskie stwierdza, iż jest ona niewłaściwa ze względu na jej ciążę lub karmienie. 5). Kobieta powinna zachować prawo do powrotu do swojej pracy lub pracy podobnej tak szybko jak jest to dla niej bezpieczne. 6). Kobieta powinna mieć prawo do opuszczenia miejsca pracy, jeżeli to niezbędne, po poinformowaniu pracodawcy, w celu przeprowadzenia badań lekarskich związanych z ciążą. POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE MATEK KARMIĄCYCH 7. Po przedstawieniu zaświadczenia lekarskiego lub innego właściwego zaświadczenia, jak to określa ustawodawstwo i praktyka krajowa, częstotliwość i długość przerw na karmienie powinna być dostosowane do indywidualnych potrzeb. 8. Gdzie jest to praktykowane i za porozumieniem między pracodawcą i zainteresowaną kobietą, powinno być możliwe łączenie czasu przeznaczonego na dzienne przerwy na karmienie, aby pozwolić na skrócenie czasu pracy na początku lub na końcu dnia pracy. 9. Gdzie jest to praktykowane, powinno być przyjęte postanowienie w celu zapewnienia ułatwień do karmienia zgodnie z właściwymi warunkami higienicznymi w miejscu pracy lub w pobliżu miejsca pracy. INNE RODZAJE URLOPU 10. 1) W przypadku śmierci matki przed zakończeniem urlopu poporodowego, pracujący ojciec dziecka powinien być upoważniony do skorzystania z urlopu długości równej niewykorzystanej części poporodowego urlopu macierzyńskiego. 2) W przypadku choroby lub pobytu w szpitalu matki po porodzie i przed zakończeniem urlopu poporodowego oraz jeżeli matka nie może opiekować się dzieckiem, pracujący ojciec dziecka powinien być uprawniony do urlopu długości niewykorzystanej części poporodowego urlopu macierzyńskiego, zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową, w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. 3). Zatrudniona kobieta lub ojciec dziecka powinien być uprawniony do urlopu rodzicielskiego w okresie następującym po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. 4). Okres, w którym mógłby być zapewniony urlop rodzicielski, długość urlopu i inne cechy, w tym wypłacanie świadczeń rodzicielskich, korzystanie i podział urlopu rodzicielskiego między pracujących rodziców, powinny być określone przez ustawodawstwo lub regulacje krajowe albo w każdy inny sposób zgodny z praktyką krajową. 5) Jeżeli ustawodawstwo i praktyka krajowa dopuszczają adopcję, adoptujący rodzice powinni mieć dostęp do systemu ochrony oferowanego przez niniejszą Konwencję, szczególnie jeżeli chodzi o urlop, świadczenia i ochronę zatrudnienia.