KONWENCJA Nr 161 MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY dotycząca pracowniczych służb zdrowia Data wejścia w życie: 17 lutego 1988 r. Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 7 czerwca 1985 r. na siedemdziesiątej pierwszej sesji, stwierdzając, że ochrona pracownika przed chorobami, chorobami zawodowymi i wypadkami przy pracy jest jednym z zadań, które spoczywa na Międzynarodowej Organizacji Pracy, zgodnie z jej Konstytucją, biorąc pod uwagę odpowiednie międzynarodowe konwencje i zalecenia dotyczące pracy, a w szczególności Zalecenie dotyczące ochrony zdrowia pracowników, z 1953 r., Zalecenie dotyczące pracowniczych służb zdrowia, z 1959 r., Konwencję dotyczącą przedstawicieli pracowników, z 1971 r., oraz Konwencję i Zalecenie dotyczące bez­pieczeństwa i zdrowia pracowników, z 1981 r., które ustanawiają zasady polityki krajowej i działań na szczeblu krajowym, postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące pracowniczych służb zdrowia, która to sprawa stanowi czwarty punkt porządku dziennego sesji, postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej, przyjmuje dnia dwudziestego szóstego czerwca tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego piątego roku następującą Konwencję, która otrzyma nazwę: Konwencja dotycząca pracowniczych służb zdrowia, z 1985 r.: CZĘŚĆ I ZASADY POLITYKI KRAJOWEJ Artykuł 1 Dla celów niniejszej Konwencji: a) określenie „pracownicze służby zdrowia" oznacza służby pełniące funkcje głównie zapobiegawcze i odpowiedzialne za udzielanie rad pracodawcy, pracownikom i ich przedstawicielom w przedsiębiorstwie w dziedzinie; i) wymogów w zakresie stworzenia i utrzymania bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy, sprzyjającego optymalnemu zdrowiu fizycznemu i psychicz­nemu w związku z pracą, ii) adaptacji pracy do możliwości pracowników, biorąc pod uwagę stan ich zdrowia fizycznego i psychicznego; b) określenie „przedstawiciele pracowników w przedsiębiorstwie" oznacza osoby uznane za takie zgodnie z ustawodawstwem lub praktyką krajową. Artykuł 2 W świetle krajowych warunków i praktyki oraz po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, tam gdzie one istnieją, każdy Członek określi i wprowadzi w życie spójną politykę krajową w dziedzinie pracowniczych służb zdrowia i będzie dokonywał okresowego przeglądu tej polityki. Artykuł 3 1. Każdy Członek podejmuje się stopniowo tworzyć pracownicze służby zdrowia dla wszystkich pracowników, w tym pracowników sektora publicznego i członków spółdzie­lni produkcyjnych, we wszystkich gałęziach działalności gospodarczej i we wszystkich przedsiębiorstwach. Podejmowane środki powinny być odpowiednie i właściwe dla poszczególnych rodzajów zagrożeń przeważających w tych przedsiębiorstwach. 2. Jeśli pracownicze służby zdrowia nie mogą być natychmiast utworzone dla wszystkich przedsiębiorstw, każdy zainteresowany Członek opracuje plany utworzenia takich służb, po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodaw­ców i pracowników, tam gdzie one istnieją. 3. Każdy zainteresowany Członek przedstawi w swym pierwszym sprawozdaniu ze stosowania Konwencji, przedłożonym zgodnie z art. 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, plany opracowane zgodnie z ust. 2 tego artykułu, a w następnych sprawozdaniach przedstawi postęp w ich stosowaniu. Artykuł 4 Właściwa władza będzie konsultowała z najbardziej reprezentatywnymi zaintereso­wanymi organizacjami pracodawców i pracowników, tam gdzie one istnieją, środki Jakie mają być podjęte dla wprowadzania w życie postanowień niniejszej Konwencji. CZĘŚĆ II FUNKCJE Artykuł 5 Bez uszczerbku dla odpowiedzialności każdego pracodawcy za zdrowie i bez­pieczeństwo pracowników przez niego zatrudnionych i mając na uwadze konieczność udziału pracowników w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy, pracownicze służby zdrowia pełnić będą te z niżej wymienionych funkcji, które są odpowiednie i właściwe dla rodzajów zagrożeń dla zdrowia występujących w przedsiębiorstwie: a) rozpoznanie i ocena zagrożeń dla zdrowia w miejscu pracy; b) kontrola czynników występujących w środowisku pracy i praktyki stosowanej w pracy, mogących mieć ujemny wpływ na zdrowie pracowników, włączając instalacje sanitarne, stołówki i mieszkania, jeśli udogodnienia te są zapewniane przez pracodawcę; c) udzielanie rad w zakresie planowania i organizacji pracy, włączając projektowanie stanowisk pracy, w zakresie wyboru, utrzymania i stanu maszyn i innych urządzeń oraz w zakresie substancji używanych w pracy; d) udział w opracowywaniu programów poprawy praktyki stosowanej w pracy, a także dokonywania prób i ocena nowych urządzeń z punktu widzenia zdro­wia; e) udzielanie rad w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i higieny oraz ergonomii, a także w sprawach urządzeń ochrony osobistej i zbiorowej; f) kontrola zdrowia pracowników w związku z pracą; g) popieranie dostosowania pracy do pracownika; h) udział w działalności w zakresie rehabilitacji zawodowej; i) współpraca w zakresie dostarczania informacji, szkolenia i kształcenia w dziedzinie zdrowia i higieny pracy oraz ergonomii; j) organizowanie pierwszej pomocy i pomocy lekarskiej w nagłych wypadkach; k) udział w analizach wypadków przy pracy i chorób zawodowych. CZĘŚĆ III ORGANIZACJA Artykuł 6 Zostaną podjęte środki w celu utworzenia pracowniczych służb zdrowia: a) w drodze ustawodawczej; albo b) w drodze układów zbiorowych lub innych umów zawartych między zainteresowa­nymi pracodawcami i pracownikami; albo c) w jakikolwiek inny sposób zaakceptowany przez właściwą władzę po konsultacji z zainteresowanymi reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracow­ników. Artykuł 7 1. Pracownicze służby zdrowia mogą być organizowane — w zależności od tego, co jest właściwe — jako służby dla pojedynczego przedsiębiorstwa lub dla kilku przedsię­biorstw. 2. Zgodnie z warunkami i praktyką krajową pracownicze służby zdrowia mogą być organizowane przez: a) przedsiębiorstwo lub grupę zainteresowanych przedsiębiorstw, b) władze publiczne lub służby oficjalne; c) instytucje zabezpieczenia społecznego; d) wszelkie inne organy upoważnione przez właściwą władzę; e) kilka wyżej wymienionych instytucji lub organów razem. Artykuł 8 Pracodawca, pracownicy i ich przedstawiciele, tam gdzie oni istnieją, będą współpracować i uczestniczyć w organizowaniu pracowniczych służb zdrowia i wprowa­dzaniu w życie innych środków dotyczących tych służb, na zasadach równości. CZĘŚĆ IV WARUNKI DZIAŁANIA Artykuł 9 1. Zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową, pracownicze służby zdrowia powinny mieć charakter multidyscyplinarny. Skład personelu będzie określony zgodnie z charakterem zadań, które mają być wykonywane. 2. Pracownicze służby zdrowia będą wykonywać swoje funkcje we współpracy z innymi służbami działającymi w przedsiębiorstwie. 3. Zostaną podjęte środki, zgodnie z krajowym ustawodawstwem i praktyką, w celu zapewnienia odpowiedniej współpracy i koordynacji między pracowniczymi służbami zdrowia i — w takim stopniu, w jakim będzie to właściwe — innymi służbami zajmującymi się usługami zdrowotnymi w przedsiębiorstwie. Artykuł 10 Personel świadczący usługi w zakresie zdrowia w pracy będzie w pełni niezależny zawodowo od pracodawców, pracowników i ich przedstawicieli, tam gdzie oni istnieją, w zakresie funkcji wymienionych w art. 5. Artykuł 11 Właściwa władza określi kwalifikacje, jakie powinien mieć personel świadczący usługi w zakresie zdrowia w pracy, w zależności od charakteru zadań, które ma on wykonywać i zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową. Artykuł 12 Kontrola zdrowia pracowników w związku z pracą nie będzie powodowała utraty przez nich zarobków, będzie bezpłatna i w miarę możliwości będzie wykonywana w czasie pracy. Artykuł 13 Wszyscy pracownicy będą informowani o zagrożeniach dla zdrowia, które wiążą się z ich pracą. Artykuł 14 Pracownicze służby zdrowia będą informowane przez pracodawcę i pracowników o wszelkich znanych i podejrzewanych czynnikach środowiska pracy, które mogą mieć wpływ na zdrowie pracowników. Artykuł 15 Pracownicze służby zdrowia będą informowane o przypadkach zachorowań pra­cowników i absencji chorobowej, aby były w stanie stwierdzić istnienie związku między przyczynami zachorowań lub absencji a zagrożeniami dla zdrowia, które mogą wy­stępować w miejscu pracy. Personel świadczący usługi w zakresie zdrowia w pracy nie będzie zobowiązany przez pracodawcę do sprawdzania przyczyn nieobecności w pracy. CZĘŚĆ V POSTANOWIENIA OGÓLNE Artykuł 16 Ustawodawstwo krajowe wyznaczy władzę lub władze krajowe odpowiedzialne za nadzór nad działalnością pracowniczych służb zdrowia i za udzielanie im rad, po ich utworzeniu. * * * Artykuły 17-24: Standardowe postanowienia końcowe (Patrz Załącznik I.)